تاریخچه آب درمانی
معالجه و مداوا با آب از قرنها پیش به عنوان یك شیوه پذیرفتهشده علمی در پزشكی به كار گرفته میشد و در میان مردم به صورت تجربی و با استفاده از آبهای معدنی رواج داشته است. درمان با آب در یونان و روم باستان و چین سابقهای طولانی دارد.
از قرن 18 استفاده از آب در پزشكی رواج یافت و اصطلاح “هیدروتراپی” متداول گشت و در قرن 19 اولین مطب آب درمانی در اروپا گشایش یافت.
در قرن بیستم خواص آب و مداوا توسط آب گرم و سرد اثبات شد. نتایج تحقیقات نشان میداد آب وسیلهای بسیار مؤثر و قطعی در بهبود برخی بیماریها و حتی ریشهكن كردن دردهای عضلانی و مفاصل، مداوای نارسائیهای جسمی، سرعت بخشیدن به كاهش طول دوران نقاهت ناشی از صدمات استخوانی، تقویت عضلات، بهكارگیری عضلات غیرفعال، تسریع گردش خون در عروق و حتی تسكین بیماران روحی و روانی و … میباشد.
معالجه و مداوا با آب از قرنها پیش به عنوان یك شیوه پذیرفتهشده علمی در پزشكی به كار گرفته میشد و در میان مردم به صورت تجربی و با استفاده از آبهای معدنی رواج داشته است. درمان با آب در یونان و روم باستان و چین سابقهای طولانی دارد.
از قرن 18 استفاده از آب در پزشكی رواج یافت و اصطلاح “هیدروتراپی” متداول گشت و در قرن 19 اولین مطب آب درمانی در اروپا گشایش یافت.
در قرن بیستم خواص آب و مداوا توسط آب گرم و سرد اثبات شد. نتایج تحقیقات نشان میداد آب وسیلهای بسیار مؤثر و قطعی در بهبود برخی بیماریها و حتی ریشهكن كردن دردهای عضلانی و مفاصل، مداوای نارسائیهای جسمی، سرعت بخشیدن به كاهش طول دوران نقاهت ناشی از صدمات استخوانی، تقویت عضلات، بهكارگیری عضلات غیرفعال، تسریع گردش خون در عروق و حتی تسكین بیماران روحی و روانی و … میباشد.
هیدروتراپی
قبل از این گفته می شد که هرگونه معالجه و مداوا به كمك آب را می توان هیدروتراپی دانست. ولی امروزه هیدروتراپی اغلب به شیوهای از معالجه گفته میشود كه در آن اجرای حركات و نرمشهای خاص در آب مورد نظر باشد. اساس این نوع معالجه سبكشدن بدن هنگام غوطهوری در آب است و به همین دلیل است كه بیمار قادر است با صرف نیروی كمتر، عضلات و اندامهای خود را به حركت در آورد و همچنین چون فشار بدن روی مفاصل كاهش مییابد در اجرای حركات نیز درد كمتری احساس میشود. علاوه بر این، آب با خاصیت نشاطانگیزی و فرحبخشی كه دارد شوق لازم برای تمرین، تكرار و اجرای حركات را ایجاد میکند.
بسیار دیده میشود که در استخرهای عمومی افرادی در قسمت کمعمق راه میروند و یکسری نرمشها را با کمک مربی آب درمانی انجام میدهند و میگویند که این کار را به توصیه پزشک انجام میدهند. آیا واقعا راه رفتن در آب و آب درمانی مفید است و کلا چه تاثیری بر روی بدن انسان دارد؟
اثرات آب درمانی
- تقویت عضلات
- استحکام استخوان های لگن و ستون مهره و اندام تحتانی . به علت بیماری مفصلی یا استخوانی در اندام تحتانی راه رفتن روی زمین موجب درد اندام می شود (کسی که به هر علتی از درد اندام رنج میبرد راه رفتن روی زمین ممکن است موجب افزایش فشار بر روی بافت آسیب دیده و در نتیجه افزایش درد شود).
- درمان انواع آرتروز و دیسک
- پیشگیری از پوکی استخوان
- افزایش جریان خون و کمک به کارکرد بهتر قلب و ریه و پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی. به علت بیماری های قلبی راه رفتن روی زمین فشار زیادی به سیستم قلبی عروقی وارد می کند (راه رفتن بر روی زمین نیاز به انرژی بیشتری داشته و برای برآورده کردن این انرژی قلب و ریه باید بیشتر کار کنند).
- درمان عضوهای آسیب دیده پس از عمل جراحی
- درمان آسیب های ورزشی
- گرم کردن اندام و در نتیجه کاهش درد.
- سبک شدن وزن بدنبال غوطه ورشدن در آب و در نتیجه راحت تر شدن حرکت دادن اندام.
- آرامش روحی بیمار که میتواند به کاهش دردهای اندام کمک فراوانی کند.
- درمان افسردگی
- کاهش درد و گرفتگی عضلانی
- حفظ و افزایش دامنه حرکتی اندام ها
- بازآموزی فعالیت عضلات فلج
- افزایش گردش خون و بهبود تغذیه بافت ها
- جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات
- رفع محدودیت حرکتی و یا پیشگیری از آن
- پیشگیری از ایجاد انحراف در ستون فقرات
- پیشگیری از رسوب سنگ در کلیه ها و مجاری ادرار
- کارکرد بهتر کلیه ها
- افزایش حجم تنفسی و کارکرد بهتر ریه ها
- کاهش اسپاسم
- کاهش درد
- افزایش حرکت روده ها و جلوگیری از یبوست
- ایجاد روحیه اعتماد به نفس و ایجاد روحیه قدرتمندی برای انجام کارهای روزه مره بخصوص در افراد نخاعی
افزایش حرکت روده ها و جلوگیری از یبوست
ایجاد روحیه اعتماد به نفس و ایجاد روحیه قدرتمندی برای انجام کارهای روزه مره بخصوص در افراد نخاعی
وقتی فرد در آب غوطهور میشود سبک و کم وزن میشود. این کاهش وزن از چند جنبه میتواند به بیمار کمک کند. با سبک شدن وزن، انرژی کمتری برای راه رفتن و نرمش مورد نیاز است. در نتیجه بیمارانی که ظرفیت قلبی عروقی و ریوی اندکی دارند میتوانند بهتر در آب راه بروند. کسانی که به بیماریهای قلبی-عروقی و ریوی مبتلا هستند ممکن است با کمی راه رفتن بر روی زمین دچار تنگی نفس شوند؛ بنابراین راه نمیروند. این راه نرفتن میتواند بهسرعت موجب ضعف عضلات تنه و اندام تحتانی شود. این ضعف عضلانی از یک طرف آنها را ناتوانتر کرده و از طرف دیگر موجب بروز دردهای پراکنده در بدن بهخصوص کمر درد و درد زانو میشود. این بیماران با راه رفتن در آب میتوانند قدرت عضلانی تنه و اندام تحتانی خود را حفظ کرده و یا حتی بهبود بخشند.
در آب درمانی معمولا از آب گرم استفاده میشود. گرمای آب موجب افزایش جریان خون در پوست و عضلات شده و تنش داخلی عضلات را کم میکند. درد اندامها به هر علتی باشد معمولا در گرما کمتر میشود. بنابراین استفاده از آب گرم موجب کاهش دردهای عضلانی، مفصلی و استخوانی میشود. البته این تاثیر گرما دائمی نبوده و معمولا بعد از مدتی که حرارت اندام مجددا به حالت اول برمیگردد و درد مجددا احساس میشود.
یکی از مهمترین مراحل درمان مشکلات استخوانها، مفاصل و دیگر بافتهای اندام استفاده از فیزیوتراپی است و مهمترین اقدام فیزیوتراپ کمک به افزایش دامنه حرکات مفاصل و افزایش قدرت عضلات آن است. انجام این مهم با استفاده از نرمشهای خاصی صورت میگیرد. دستهای از این نرمشها که برای افزایش دامنه حرکتی مفاصل کاربرد دارند حرکات کششی هستند. حرکات کششی که در فیزیوتراپی برای بهتر کردن دامنه حرکتی مفصل و کاهش خشکی آنها انجام میشود ممکن است دردناک باشد. وقتی این حرکات در آب گرم انجام شوند تحمل بیمار بیشتر شده و احساس درد ناشی از حرکت مفصل کم میشود. در این حالت میتوان مفاصل بیمار را بیشتر و بهتر حرکت داده و نتیجه آن افزایش سریعتر و بهتر دامنه حرکتی مفاصل میباشد.
کمک دیگر آب مقاومت آن در مقابل حرکت اندام است. وقتی فرد در آب غوطهور شده و سعی میکند اندام خود را حرکت دهد مقاومت آب را در مقابل حرکت اندام حس میکند. این مقاومت مفید است. مقاومت در مقابل حرکت اندام میتواند به تقویت بیشتر عضلات آن کمک کند. درست مانند کسی که برای تقویت بیشتر عضلات خود از وزنه استفاده میکند. با این تفاوت که مقاومت آب ملایمتر از وزنه است؛ میتوان آن را با تغییر سرعت حرکت اندام کم و زیاد کرد؛در همه جهات وجود دارد؛ همراه با گرما است و بنابراین آستانه تحمل بیمار را بیشتر میکند.
در بسیاری از بیماریهای سیستم حرکتی تقویت عضلات اندام میتواند درد بیمار را تا حدود زیادی از بین ببرد. بهطور مثال در کمردرد تقویت عضلات ستون مهره و شکم و در بسیاری از دردهای زانو تقویت عضلات چهار سر ران میتواند درد بیمار را بهطور محسوسی کاهش دهد. انجام حرکات نرمشی تحت نظر مربی آب درمانی در آب میتواند به این امر مهم کمک فراوانی کند.
در آرتروز مفاصل ران و زانو، اسپوندیلیت انکیلوزان، کمر درد و آسیبهای بافت عضلانی، فلج اندام ها و … با استفاده از آب درمانی درد بیمار کاهش یافته و حرکت مفاصل وی راحتتر انجام شده و دامنه حرکات مفاصل افزایش مییابد. در آب درمانی اثرات گرما بیشتر و طولانیتر بوده، خستگی کمتر و حرکات نرمتر صورت میگیرد. تعداد عضلات فعال و مفاصل متحرک نیز بیشتر هستند. قبل از شروع درمان، باید درجه حرارت بدن بیمار و وضعیت اندامها و بدن او از نظر وجود تورم، زخم باز، رنگ پوست مورد بررسی قرار گرفته و نحوه درمان او توسط مربی آب درمانی شرح داده شود.
از دیگر فواید غیرمستقیم حرکت در آب برای کسانی که مشکل حرکتی دارند و یا دچار ضایعه نخاعی هستند و یا قطع عضو هستند (بخصوص در افرادی که صدمه نخاع دیدهاند) عدم تغییر کل در ستون فقرات میباشد. در افراد دچار ضایعه نخاع به علت استفاده بیش از حد از ویلچر و نشستن دراز مدت در آن، انحنایی بهصورت جانبی در ستون فقرات ایجاد میشود (اسکلیوز) که این معضل با حرکت درمانی در آب حل میشود زیرا در آب ستون فقرات به حالت کشیده در میآید و حرکت دستها در آب به تقویت عضلات ناحیه پشت کمک کرده و از ایجاد اسکلیوز جلوگیری مینماید.
این ورزش با ایجاد افزایش گردش خون در ناحیه کلیهها و مثانه از رسوب مواد معدنی به شکل سنگ در کلیهها و مجاری ادرار جلوگیری نموده و تخلیه بهتر مثانه را سبب میشود.
حرکت در آب ، حجم تنفسی ریه را بالا برده، از تجمع ترشحات و خلط در ریه و ایجاد عفونت در آن جلوگیری کرده و با تنفس بهتر، سلامت بیشتر ریهها را تضمین مینماید. لازم به تذکر است که آب به دلیل برخی خواص فیزیکی نظیر چسبندگی، شناوری، فشار و غلظت (ویسکوزیته) اثرات بسیار مفیدی در انجام حرکات ورزشی دارد و از این خواص در دستگاههای هیدروتراپی استفاده میشود. در هیدروتراپی عمومی معمولا” از استخر یا وانهای پروانهای شکل استفاده میگردد. در حالی که در هیدروتراپی موضعی از وانهای کوچک و یا وان گردابی استفاده میشود. برخی از دستگاههای آب درمانی به گونهای طراحی شدهاند که میتوانند آب را با فشار زیاد به اندامها بپاشند و یا حالت گردابی در آب ایجاد نمایند. در این حال علاوه بر استفاده از اثرات حرارتی آب، از اثرات میکانیکی آن نیز بهره برد. حالت گردابی آب همچون ماساژ عمل میکند و از طریق تحریک اعصاب حسی سبب تسکین دردهای موضعی و بهبود گردش خون میشود. در آب درمانی مدت استفاده از آب و تعداد جلسات درمانی، شدت تمرینات، متناسب با شدت بیماری و شرایط جسمی و روانی بیمار توسط مربی آب درمانی در یک برنامه تمرینی نوشته و تنظیم میشود و درمانگرمطابق آن برنامه با نظارت متخصص آب درمانی تمرینات را در آب انجام میدهد.
در صورت تمایل به شرکت در دورههای آموزشی فوق، به صفحه تماس با ما مراجعه نمایید.